Việc làm mẹ thường được mô tả như một trải nghiệm thay đổi cuộc sống, nhưng đối với một số người, nó có thể mang lại những thách thức không ngờ. Nhiều phụ nữ báo cáo rằng họ gặp phải sự thay đổi nhận thức sau khi sinh con. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, các bà mẹ mới có thể gặp phải các vấn đề nghiêm trọng về trí nhớ và nhận thức, thường được gọi một cách phi chính thức là “sa sút trí tuệ sau sinh.”
Nhưng liệu sa sút trí tuệ sau sinh có thực sự tồn tại không? Hãy cùng khám phá những huyền thoại và sự thật xung quanh hiện tượng này, nguyên nhân tiềm ẩn, triệu chứng và các chiến lược quản lý.
Sa sút trí tuệ sau sinh là gì?
Sa sút trí tuệ sau sinh không phải là một chẩn đoán y khoa được công nhận mà chỉ là thuật ngữ dùng để mô tả những thay đổi nhận thức nghiêm trọng xảy ra sau khi sinh con. Điều quan trọng cần lưu ý là việc quên tạm thời hoặc cảm giác “mơ hồ” sau sinh là phổ biến; tuy nhiên, bệnh sa sút trí tuệ thực sự — một tình trạng đặc trưng bởi sự suy giảm nhận thức tiến triển — rất hiếm ở phụ nữ trẻ và khó có khả năng liên quan trực tiếp đến việc sinh nở.
Tuy nhiên, một số điều kiện liên quan đến giai đoạn hậu sản có thể gây ra các triệu chứng giống như sa sút trí tuệ, bao gồm:
- Trầm cảm sau sinh (PPD) và lo âu.
- Thiếu ngủ.
- Dao động nội tiết tố.
- Các điều kiện thần kinh tiềm ẩn bị kích hoạt hoặc trầm trọng thêm do căng thẳng thể chất và tinh thần của quá trình sinh nở.
Nguyên nhân tiềm ẩn
Thay đổi nội tiết tố:
Trong thai kỳ và giai đoạn hậu sản, phụ nữ trải qua những thay đổi mạnh mẽ về hormone như estrogen và progesterone. Những dao động này có thể ảnh hưởng đến chức năng não, dẫn đến thay đổi tâm trạng, hay quên và khó tập trung.
Thiếu ngủ:
Chăm sóc em bé sơ sinh thường đồng nghĩa với việc giấc ngủ bị gián đoạn hoặc thiếu ngủ. Việc thiếu ngủ mãn tính có thể làm suy giảm trí nhớ, khả năng ra quyết định và chức năng nhận thức tổng thể.
Trầm cảm và lo âu sau sinh:
Các vấn đề sức khỏe tâm thần như trầm cảm hoặc lo âu sau sinh có thể gây ra các triệu chứng như “sương mù não” khó tập trung và mất trí nhớ, có thể bị nhầm lẫn với sa sút trí tuệ.
Điều kiện thần kinh:
Hiếm khi, việc sinh nở có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm các điều kiện thần kinh tiềm ẩn như viêm não tự miễn hoặc các vấn đề mạch máu, dẫn đến các triệu chứng giống như sa sút trí tuệ.
Tâm thần phân liệt sau sinh:
Một tình trạng sức khỏe tâm thần nghiêm trọng nhưng hiếm gặp xảy ra trong giai đoạn hậu sản. Các triệu chứng có thể bao gồm nhầm lẫn, ảo giác và rối loạn trí nhớ, có thể bị nhầm lẫn với sa sút trí tuệ.
Triệu chứng cần chú ý
Các vấn đề nhận thức liên quan đến giai đoạn hậu sản thường bao gồm:
- Lỡ quên hoặc mất trí nhớ.
- Khó tập trung hoặc hoàn thành nhiệm vụ.
- Mệt mỏi tinh thần.
- Cảm xúc không ổn định, bao gồm lo âu hoặc trầm cảm.
Trong một số ít trường hợp nghiêm trọng của các điều kiện tiềm ẩn, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Nhầm lẫn kéo dài.
- Mất phương hướng.
- Mất kỹ năng đã từng có trước đây.
- Ảo giác hoặc hoang tưởng (trong trường hợp tâm thần phân liệt sau sinh).
Phân biệt giữa thay đổi bình thường và dấu hiệu đáng lo ngại
Các thách thức nhận thức sau sinh là phổ biến do những thay đổi áp đảo mà các bà mẹ mới phải đối mặt. Những triệu chứng này thường là tạm thời và cải thiện khi người mẹ thích nghi với thói quen mới của mình. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng, kéo dài hoặc ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày, chúng cần được đánh giá y tế.
Chẩn đoán nguyên nhân tiềm ẩn
Nếu các triệu chứng giống như sa sút trí tuệ sau sinh được nghi ngờ, nhà cung cấp dịch vụ y tế có thể thực hiện:
- Xem xét chi tiết lịch sử y tế.
- Kiểm tra máu để kiểm tra mất cân bằng nội tiết tố hoặc thiếu hụt dinh dưỡng (ví dụ: sắt, B12).
- Nghiên cứu hình ảnh như MRI nếu nghi ngờ điều kiện thần kinh.
- Sàng lọc các vấn đề sức khỏe tâm thần như trầm cảm hoặc lo âu sau sinh.
Quản lý các thay đổi nhận thức sau sinh
Ưu tiên giấc ngủ:
Tìm kiếm sự giúp đỡ từ gia đình hoặc bạn bè để đảm bảo nghỉ ngơi đầy đủ. Ngay cả vài giờ không bị gián đoạn cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn.
Quản lý căng thẳng:
Thực hành chánh niệm, thiền hoặc yoga nhẹ nhàng để giảm căng thẳng.
Dinh dưỡng lành mạnh:
Một chế độ ăn uống cân bằng giàu axit béo omega-3, chất chống oxy hóa và các chất dinh dưỡng thiết yếu hỗ trợ sức khỏe não bộ.
Hỗ trợ sức khỏe tâm thần:
Liệu pháp hoặc tư vấn có thể giải quyết trầm cảm hoặc lo âu sau sinh, cải thiện chức năng nhận thức tổng thể.
Điều trị y tế:
Nếu xác định được một điều kiện y tế tiềm ẩn, các phương pháp điều trị phù hợp như thuốc, bổ sung hoặc liệu pháp sẽ được kê đơn.
Tập thể dục:
Hoạt động thể chất đều đặn tăng cường tâm trạng và chức năng nhận thức.
Ngăn ngừa các vấn đề nhận thức sau sinh
Mặc dù không phải tất cả các thay đổi nhận thức sau sinh đều có thể ngăn ngừa, nhưng duy trì lối sống lành mạnh trước, trong và sau thai kỳ có thể giảm thiểu rủi ro:
- Chăm sóc tiền sản: Giải quyết các thiếu hụt dinh dưỡng và quản lý các điều kiện tiền sản trong thai kỳ.
- Quản lý căng thẳng: Thực hành chăm sóc bản thân và tìm kiếm sự hỗ trợ tinh thần.
- Lên kế hoạch trước: Tạo kế hoạch chăm sóc hậu sản bao gồm sự hỗ trợ cho người mẹ.
Khi nào cần tìm kiếm sự giúp đỡ
Các bà mẹ mới nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu họ gặp phải:
- Các vấn đề nhận thức kéo dài hoặc ngày càng tồi tệ hơn.
- Triệu chứng trầm cảm hoặc lo âu nghiêm trọng.
- Ảo giác, hoang tưởng hoặc hoài nghi.
Lời kết:
Sa sút trí tuệ sau sinh có thể không phải là một tình trạng y tế được công nhận, nhưng những thay đổi nhận thức mà một số phụ nữ trải qua sau sinh là thực tế và có thể gây lo lắng. Bằng cách giải quyết các nguyên nhân gốc rễ — cho dù đó là nội tiết tố, tâm lý hay thần kinh — hầu hết phụ nữ có thể hồi phục hoàn toàn và tận hưởng niềm vui của việc làm mẹ.
Nếu bạn hoặc người thân đang gặp phải các vấn đề nhận thức nghiêm trọng sau sinh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân và nhận được sự chăm sóc phù hợp. Hãy nhớ rằng, việc tìm kiếm sự giúp đỡ là dấu hiệu của sức mạnh, không phải điểm yếu.
Tăng Cường Sức Khỏe Não Bộ Với Naturem™ Memory+ Capsules
Trong thế giới nhanh chóng thay đổi ngày nay, duy trì chức năng nhận thức tối ưu là điều quan trọng hơn bao giờ hết. Naturem™ Memory+ Capsules , một thực phẩm bổ sung được thiết kế để hỗ trợ sức khỏe não bộ và tăng cường trí nhớ, là lựa chọn hoàn hảo. Công thức mạnh mẽ này không chỉ cải thiện trí nhớ và khả năng tập trung mà còn thúc đẩy tuần hoàn máu não, tái tạo tế bào thần kinh và hoạt động chống oxy hóa. Đối với những ai muốn đối phó với các triệu chứng của bệnh Alzheimer hoặc đơn giản là tăng cường tuần hoàn não, Memory+ cung cấp một cách tiếp cận tự nhiên hứa hẹn.
Khoa Học Đằng Sau Thực Phẩm Bổ Sung
Điểm khác biệt của Naturem™ Memory+ nằm ở sự kết hợp của các thành phần tự nhiên được khoa học chứng minh, mỗi thành phần được chọn vì lợi ích độc đáo đối với sức khỏe não bộ:
- Ginkgo Biloba : Chiết xuất thảo dược truyền thống được sử dụng để cải thiện trí nhớ và tốc độ nhận thức.
- Nấm Phục Linh : Loại nấm giúp loại bỏ mảng beta-amyloid, điều trị mất ngủ, lo âu, viêm và chứa các hợp chất có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm và bảo vệ thần kinh.
- Hà Thủ Ô đỏ (Fo-ti) : Một loại dây leo có lợi ích phục hồi cơ thể, cải thiện sức khỏe não bộ, trí nhớ và khả năng tập trung, giảm căng thẳng, tăng cường thận và thúc đẩy sức khỏe tóc.
- Nấm Hầu Thủ (Hericium erinaceus): Giàu chất chống oxy hóa và hợp chất có đặc tính bảo vệ thần kinh, chống viêm và kháng khuẩn, hỗ trợ chức năng nhận thức, sức khỏe dây thần kinh và miễn dịch.
- Hydroxytyrosol : Hợp chất tự nhiên được tìm thấy trong quả ô liu hoặc lá ô liu, một trong những chất chống oxy hóa mạnh nhất được biết đến, có thể vượt qua hàng rào máu-não và bảo vệ não khỏi sự thoái hóa thần kinh.
Cách Tích Hợp Memory+ Vào Thói Quen Hàng Ngày
Được thiết kế để sử dụng hàng ngày, Naturem™ Memory+ capsules dễ dàng tích hợp vào thói quen chăm sóc sức khỏe của bạn. Liều lượng khuyến nghị được nêu rõ trên nhãn sản phẩm, đảm bảo tính đơn giản và nhất quán.
Bằng cách kết hợp các thành phần tự nhiên mạnh mẽ này, Naturem™ Memory+ nổi bật như một giải pháp toàn diện cho những ai muốn sắc bén trí nhớ, cải thiện khả năng tập trung và hỗ trợ sức khỏe não bộ lâu dài. Dù bạn là học sinh, nhân viên văn phòng bận rộn hay một người tập trung vào việc già đi một cách thanh thản, Memory+ có thể là chìa khóa mở ra tiềm năng tối đa của não bộ.
Nguồn tham khảo
Mallett, P., Andrew, M., Hunter, C., Smith, J., Richards, C., Othman, S., Lazarus, J., & Harris, B. (1995). Cognitive function, thyroid status, and postpartum depression. Acta Psychiatrica Scandinavica, 91. https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.1995.tb09776.x
Crawley, R. (2002). Self‐perception of cognitive changes during pregnancy and the early postpartum: salience and attentional effects. Applied Cognitive Psychology, 16, 617-633. https://doi.org/10.1002/ACP.818
Workman, J., Barha, C., & Galea, L. (2012). Endocrine substrates of cognitive and affective changes during pregnancy and postpartum. Behavioral Neuroscience, 126(1), 54-72. https://doi.org/10.1037/a0025538
Meena, P., Soni, R., Jain, M., Jilowa, C., & Omprakash. (2016). Cognitive dysfunction and associated behaviour problems in postpartum women: A study from North India. East Asian Archives of Psychiatry, 26(3), 104-108. https://consensus.app/papers/dysfunction-associated-behaviour-problems-postpartum-meena/6a4250357d8751888ccc76b0d1bcbd46/
Almeida, L. S. P., Jansen, K., Köhler, C., Pinheiro, R., Da Silva, R. D., & Bonini, J. (2012). Working and short-term memories are impaired in postpartum depression. Journal of Affective Disorders, 136(3), 1238-1242. https://doi.org/10.1016/j.jad.2011.09.031
Jafari, Z., Mehla, J., Kolb, B., & Mohajerani, M. (2018). Gestational stress augments postpartum β-amyloid pathology and cognitive decline in a mouse model of Alzheimer’s disease. Cerebral Cortex. https://doi.org/10.1093/cercor/bhy251
Leuner, B., & Gould, E. (2010). Dendritic growth in medial prefrontal cortex and cognitive flexibility are enhanced during the postpartum period. The Journal of Neuroscience, 30, 13499-13503. https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.3388-10.2010
Zonana, J., & Gorman, J. (2005). The neurobiology of postpartum depression. CNS Spectrums, 10, 792-799, 805. https://doi.org/10.1017/S1092852900010312
Orchard, E., Ward, P. G. D., Egan, G., & Jamadar, S. (2021). Evidence of subjective, but not objective, cognitive deficit in new mothers at one-year postpartum. https://doi.org/10.1101/2021.06.07.447303
Logan, D. M., Hill, K. R., Jones, R., Holt-Lunstad, J., & Larson, M. (2014). How do memory and attention change with pregnancy and childbirth? A controlled longitudinal examination of neuropsychological functioning in pregnant and postpartum women. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 36, 528-539. https://doi.org/10.1080/13803395.2014.912614