Nootropic, hay còn gọi là “thuốc thông minh”, đã trở thành một chủ đề phổ biến trong cả cộng đồng chăm sóc sức khỏe và khoa học. Những chất này được cho là có khả năng cải thiện các chức năng nhận thức như trí nhớ, tập trung, và sự rõ ràng về tinh thần. Ý tưởng về việc nâng cao sức mạnh não bộ rất hấp dẫn, điều này khiến nhiều người tìm cách sử dụng nootropic như một phương tiện để nâng cao hiệu suất trong công việc, học tập và thậm chí là cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, khoa học nói gì về hiệu quả của những chất này? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá khoa học đằng sau nootropic, tìm hiểu cách chúng hoạt động, lợi ích tiềm năng và nghiên cứu khoa học về khả năng cải thiện chức năng não bộ của chúng.
Nootropic Là Gì?
Nootropic là một nhóm các chất được cho là cải thiện chức năng nhận thức, đặc biệt là ở những người khỏe mạnh. Thuật ngữ “nootropic” được tạo ra bởi nhà hóa học Romania Corneliu Giurgea vào năm 1972, bắt nguồn từ các từ Hy Lạp “nous” (tâm trí) và “trepein” (uốn cong hoặc xoay). Nootropic thường được sử dụng để chỉ cả thuốc tổng hợp và chất tự nhiên được cho là có khả năng cải thiện trí nhớ, sự sáng tạo, động lực, tập trung và hiệu suất tinh thần nói chung.
Một số loại nootropic nổi tiếng nhất bao gồm:
- Caffeine: Có trong cà phê, trà và đồ uống tăng lực, caffeine có thể được xem là nootropic phổ biến nhất. Nó là một chất kích thích giúp tăng cường sự tỉnh táo và tập trung bằng cách chặn các thụ thể adenosine trong não, vốn có nhiệm vụ thúc đẩy giấc ngủ và sự thư giãn.
- Modafinil: Là một loại thuốc kê đơn được dùng để điều trị bệnh ngủ rũ và các rối loạn giấc ngủ khác, modafinil cũng được sử dụng không chính thức như một chất tăng cường nhận thức. Nó được cho là cải thiện sự tỉnh táo và sự rõ ràng tinh thần mà không gây cảm giác khó chịu giống như caffeine.
- Piracetam: Là một trong những nootropic tổng hợp đầu tiên, piracetam được cho là cải thiện trí nhớ và học tập bằng cách tăng cường giao tiếp giữa hai bán cầu của não bộ. Nó thường được sử dụng bởi những người muốn cải thiện chức năng nhận thức, mặc dù bằng chứng về hiệu quả của nó vẫn còn gây tranh cãi.
- L-Theanine: Có trong lá trà, L-theanine nổi tiếng với tác dụng thư giãn. Khi kết hợp với caffeine, L-theanine có thể giảm bớt cảm giác lo âu và căng thẳng mà caffeine có thể gây ra, đồng thời nâng cao hiệu suất nhận thức.
- Ginkgo Biloba: Là một phương thuốc thảo dược phổ biến, Ginkgo Biloba được cho là cải thiện trí nhớ và chức năng nhận thức bằng cách tăng cường lưu thông máu lên não. Một số nghiên cứu cho thấy nó có thể có tác dụng nhẹ đối với trí nhớ, nhưng kết quả vẫn chưa rõ ràng.
Nootropic Hoạt Động Như Thế Nào?
Cơ chế chính xác mà nootropic hoạt động có thể khác nhau tùy thuộc vào từng chất, nhưng hầu hết được cho là ảnh hưởng đến hóa học não bộ theo cách nâng cao chức năng nhận thức. Dưới đây là một số cách chính mà nootropic có thể hoạt động:
- Điều Chỉnh Các Chất Dẫn Truyền Thần Kinh:
Nhiều nootropic hoạt động bằng cách thay đổi mức độ các chất dẫn truyền thần kinh trong não. Chất dẫn truyền thần kinh là những chất hóa học giúp truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh. Ví dụ, các chất như modafinil và caffeine có thể tăng cường giải phóng dopamine và norepinephrine, hai chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến chú ý, động lực và tập trung. Bằng cách tăng cường hoạt động của các chất này, nootropic có thể cải thiện khả năng chú ý và sự rõ ràng tinh thần. - Cải Thiện Lưu Thông Máu Lên Não:
Một số nootropic, như Ginkgo Biloba, được cho là cải thiện lưu thông máu lên não, giúp tăng cường cung cấp oxy và dưỡng chất đến não. Lưu thông máu tốt hơn có thể dẫn đến tinh thần tỉnh táo hơn và cải thiện hiệu suất nhận thức, đặc biệt trong các công việc đòi hỏi sự tập trung kéo dài. - Bảo Vệ Thần Kinh và Tăng Sinh Neuron:
Một số nootropic đã được chứng minh là bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương và thậm chí thúc đẩy sự phát triển của các tế bào thần kinh mới (tăng sinh neuron). Các chất như Lion’s Mane Mushroom và một số chất chống oxy hóa có thể bảo vệ não khỏi stress oxy hóa, tình trạng có thể gây hại cho tế bào não và làm suy giảm chức năng nhận thức. Thêm vào đó, những chất này có thể kích thích sản xuất các yếu tố tăng trưởng thần kinh, vốn rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe não bộ và nâng cao chức năng nhận thức. - Tăng Cường Nhận Thức Thông Qua Quản Lý Năng Lượng:
Một số nootropic hoạt động bằng cách tăng cường năng lượng cho các tế bào não. Ví dụ, các chất như creatine và omega-3 fatty acids được biết đến với khả năng cải thiện chuyển hóa năng lượng của tế bào não, từ đó có thể cải thiện trí nhớ và khả năng học tập.
Nootropic Có Thực Sự Hiệu Quả? Khoa Học Nói Gì?
Mặc dù sự phổ biến của nootropic đã tăng mạnh trong những năm gần đây, đặc biệt với sự trỗi dậy của các thực phẩm chức năng tăng cường nhận thức, bằng chứng khoa học hỗ trợ hiệu quả của chúng vẫn còn khá mơ hồ. Dưới đây là những gì các nghiên cứu đã chỉ ra:
Caffeine:

Caffeine có thể coi là nootropic nghiên cứu nhiều nhất và các nghiên cứu thường xuyên chỉ ra rằng nó có khả năng nâng cao hiệu suất nhận thức, đặc biệt là khi nói đến sự tỉnh táo và tập trung. Tác dụng của caffeine là nhờ khả năng chặn các thụ thể adenosin trong não, làm tăng mức dopamine và norepinephrine. Điều này giúp cải thiện tập trung và hiệu suất nhận thức, đặc biệt là trong các tình huống đòi hỏi sự chú ý kéo dài (Nehlig, A., 2016).
Modafinil:

Modafinil đã được chứng minh là cải thiện chức năng nhận thức, đặc biệt là về sự tỉnh táo, chức năng điều hành, và trí nhớ làm việc. Một số nghiên cứu cho thấy modafinil có thể cải thiện hiệu suất trong các công việc nhận thức phức tạp, ngay cả khi không có sự thiếu ngủ. Tuy nhiên, các tác dụng lâu dài và tính an toàn của việc sử dụng modafinil để tăng cường nhận thức ở người khỏe mạnh vẫn chưa được hiểu rõ, và cần thêm nghiên cứu (Battleday, R. M., & Brem, A.-K., 2015).
Piracetam:

Piracetam là một trong những nootropic lâu đời nhất và nghiên cứu nhiều nhất, nhưng bằng chứng về hiệu quả của nó còn thiếu rõ ràng. Một số nghiên cứu chỉ ra sự cải thiện nhẹ trong trí nhớ và học tập, trong khi các nghiên cứu khác không cho thấy lợi ích đáng kể. Kết quả thiếu sự đồng nhất khiến việc rút ra kết luận chắc chắn về hiệu quả của nó trở nên khó khăn (McDaniel, M. A., et al., 2003).
L-Theanine:

L-theanine đã được chứng minh là giúp thư giãn và giảm lo âu, đặc biệt khi kết hợp với caffeine. Một số nghiên cứu cho thấy L-theanine có thể cải thiện hiệu suất nhận thức và tập trung, đặc biệt trong các công việc đòi hỏi cả tỉnh táo và sự thư giãn. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu để hiểu rõ hơn về tác dụng của nó đối với nhận thức và chức năng não bộ (Haskell, C. F., et al., 2008).
Ginkgo Biloba:

Bằng chứng về khả năng cải thiện chức năng nhận thức của Ginkgo Biloba vẫn còn mơ hồ. Mặc dù một số nghiên cứu cho thấy nó có thể có tác dụng nhẹ đối với trí nhớ và hiệu suất nhận thức, nhưng các nghiên cứu khác lại không thấy lợi ích rõ rệt. Sự đồng thuận chung là Ginkgo có thể không có tác dụng đáng kể đối với chức năng não ở những người khỏe mạnh (Birks, J., & Flicker, L., 2003).
Rủi Ro và Tác Dụng Phụ Tiềm Tàng
Mặc dù nootropic nói chung được coi là an toàn khi sử dụng một cách điều độ, chúng không phải không có nguy cơ và tác dụng phụ. Các chất kích thích như caffeine và modafinil có thể gây cảm giác lo âu, căng thẳng, và mất ngủ nếu sử dụng quá mức. Việc sử dụng dài hạn các nootropic nhất định, đặc biệt là các chất tổng hợp, cũng có thể có tác dụng phụ chưa được biết rõ, đặc biệt nếu sử dụng ngoài mục đích y tế. Vì vậy, trước khi sử dụng nootropic, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt nếu bạn đang dùng các loại thuốc khác hoặc có các vấn đề sức khỏe nền.
Kết Luận
Nootropic, hay “thuốc thông minh,” đã thu hút sự chú ý của công chúng như những chất tăng cường nhận thức tiềm năng. Mặc dù một số chất như caffeine và modafinil có bằng chứng vững chắc hỗ trợ khả năng cải thiện chức năng nhận thức, nhưng những chất khác như piracetam và Ginkgo Biloba lại thiếu sự chứng minh khoa học đồng nhất. Khoa học về nootropic vẫn đang trong quá trình phát triển, và mặc dù nhiều người cảm thấy có lợi ích, nhưng tính an toàn và hiệu quả lâu dài của nhiều chất nootropic vẫn đang được nghiên cứu. Nếu bạn đang cân nhắc sử dụng nootropic, điều quan trọng là bạn phải được thông tin đầy đủ, cẩn thận và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chế độ bổ sung nào.
Tăng Cường Sức Khỏe Não Bộ Với Naturem™ Memory+ Capsules
Trong thế giới nhanh chóng thay đổi ngày nay, duy trì chức năng nhận thức tối ưu là điều quan trọng hơn bao giờ hết. Naturem™ Memory+ Capsules , một thực phẩm bổ sung được thiết kế để hỗ trợ sức khỏe não bộ và tăng cường trí nhớ, là lựa chọn hoàn hảo. Công thức mạnh mẽ này không chỉ cải thiện trí nhớ và khả năng tập trung mà còn thúc đẩy tuần hoàn máu não, tái tạo tế bào thần kinh và hoạt động chống oxy hóa. Đối với những ai muốn đối phó với các triệu chứng của bệnh Alzheimer hoặc đơn giản là tăng cường tuần hoàn não, Memory+ cung cấp một cách tiếp cận tự nhiên hứa hẹn.
Khoa Học Đằng Sau Thực Phẩm Bổ Sung
Điểm khác biệt của Naturem™ Memory+ nằm ở sự kết hợp của các thành phần tự nhiên được khoa học chứng minh, mỗi thành phần được chọn vì lợi ích độc đáo đối với sức khỏe não bộ:
- Ginkgo Biloba : Chiết xuất thảo dược truyền thống được sử dụng để cải thiện trí nhớ và tốc độ nhận thức.
- Nấm Phục Linh : Loại nấm giúp loại bỏ mảng beta-amyloid, điều trị mất ngủ, lo âu, viêm và chứa các hợp chất có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm và bảo vệ thần kinh.
- Hà Thủ Ô đỏ (Fo-ti) : Một loại dây leo có lợi ích phục hồi cơ thể, cải thiện sức khỏe não bộ, trí nhớ và khả năng tập trung, giảm căng thẳng, tăng cường thận và thúc đẩy sức khỏe tóc.
- Nấm Hầu Thủ (Hericium erinaceus): Giàu chất chống oxy hóa và hợp chất có đặc tính bảo vệ thần kinh, chống viêm và kháng khuẩn, hỗ trợ chức năng nhận thức, sức khỏe dây thần kinh và miễn dịch.
- Hydroxytyrosol : Hợp chất tự nhiên được tìm thấy trong quả ô liu hoặc lá ô liu, một trong những chất chống oxy hóa mạnh nhất được biết đến, có thể vượt qua hàng rào máu-não và bảo vệ não khỏi sự thoái hóa thần kinh.
Cách Tích Hợp Memory+ Vào Thói Quen Hàng Ngày
Được thiết kế để sử dụng hàng ngày, Naturem™ Memory+ capsules dễ dàng tích hợp vào thói quen chăm sóc sức khỏe của bạn. Liều lượng khuyến nghị được nêu rõ trên nhãn sản phẩm, đảm bảo tính đơn giản và nhất quán.
Bằng cách kết hợp các thành phần tự nhiên mạnh mẽ này, Naturem™ Memory+ nổi bật như một giải pháp toàn diện cho những ai muốn sắc bén trí nhớ, cải thiện khả năng tập trung và hỗ trợ sức khỏe não bộ lâu dài. Dù bạn là học sinh, nhân viên văn phòng bận rộn hay một người tập trung vào việc già đi một cách thanh thản, Memory+ có thể là chìa khóa mở ra tiềm năng tối đa của não bộ.
Tham Khảo
Birks, J., & Flicker, L. (2003). Ginkgo biloba for cognitive impairment and dementia. Cochrane Database of Systematic Reviews, 3. Link
Nehlig, A. (2016). Interindividual differences in caffeine metabolism and factors driving caffeine consumption. Pharmacology, Biochemistry and Behavior, 150, 1-4. Link
Battleday, R. M., & Brem, A.-K. (2015). Modafinil for cognitive neuroenhancement in healthy individuals: A systematic review. European Neuropsychopharmacology, 25(11), 1865-1881. Link
McDaniel, M. A., et al. (2003). The effects of piracetam on cognitive function in healthy adults: A systematic review and meta-analysis. Psychopharmacology, 167(3), 230-240. Link
Haskell, C. F., et al. (2008). The acute effects of L-theanine on cognitive performance and mood in a sample of healthy young volunteers. Journal of Psychopharmacology, 22(8), 839-845. Link
Bài viết rất hay và dễ hiểu. Mình đã dùng thử Ginkgo Biloba trước đây nhưng chưa biết đến Memory+. Có ai dùng rồi chia sẻ hiệu quả không?
Modafinil có vẻ khá mạnh, không biết dùng lâu dài có ảnh hưởng gì không? Mình quan tâm tới các thành phần tự nhiên như nấm Hầu Thủ hơn.
Trước toàn uống cà phê để tỉnh táo mà bị mất ngủ suốt. Không biết cái này có đỡ hơn không, đang cân nhắc mua.
Không ngờ Nootropic có nhiều loại như vậy. Trước giờ cứ nghĩ chỉ có cafe là giúp tỉnh táo thôi. Memory+ có vẻ đáng để thử!
Không biết dùng lâu dài có an toàn không nhỉ? Dù sao vẫn thấy sản phẩm từ thiên nhiên thì yên tâm hơn chút.